အမျိုးသား သတိထားသင့်သောရောဂါများနှင့် ရောဂါစစ်ဆေးခြင်းများနည်းလမ်းများ

ပုံမုန်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်းသည် ကျန်းမာရေးအတွက် အလွန်အရေးကြီးသော အရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ရောဂါများကို ကြိုတင်စောစောစီးစီးသိရှိနိုင်ပြီး ရောဂါကုသရာတွင် လွယ်ကူပျောက်ကင်းစေနိုင်ပါသည်။ အူမကြီးကင်ဆာကို စောစောစီးစီးရှာဖွေတွေ့ရှိပါက ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ခြေအလွန်များနိုင်သလို ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါများကို စဖြစ်ဖြစ်ချင်းသိရှိပါက နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများဖြစ်သော အမြင်အာရုံဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် ပန်းသေပန်းညှိုးရောဂါများကို ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။ ရောဂါစစ်ဆေးခြင်းနည်းလမ်းများသည် အသက်အရွယ်နှင့် ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ အချက်အလက်များပေါ်တွင် မူတည်နေပါသည်။

ဆီးကျိတ်ကင်ဆာ
ဆီးကျိတ်ကင်ဆာသည် အမေရိကန်အမျိုးသားများ၌ အရေပြားကင်ဆာပြီးလျှင် ဒုတိယအများဆုံး တွေ့ရသောကင်ဆာဖြစ်သည်။ အများအားဖြင့် ဖြည်းဖြည်းသာ ပွားများသော ကင်ဆာဖြစ်ပြီး အလျှင်အမြန်ပွားများသော ဆီးကျိတ်ကင်ဆာ အမျိုးအစားလည်းရှိသည်။ ရောဂါကြိုတင်ရှာဖွေစစ်ဆေးခြင်းသည် တစ်ခါတစ်ရံလက္ခဏာများ မပြမီကပင် ရောဂါကို ကြိုတင်သိရှိနိုင်သဖြင့် ကုသမှုနည်းလမ်းများသည် ထိရောက်စေနိုင်သည်။ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်သော အမျိုးသားအတွက် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးခြင်းနည်းလမ်းများတွင် စအိုကို လက်ဖြင့် စမ်းသပ်၍ ရောဂါရှာဖွေခြင်းနည်းလမ်း (Digital Rectal Exam) နှင့် ဆီးကျိတ်အင်တီဂျင်ကို စမ်းသပ်ခြင်းနည်းလမ်း (PSA Blood Test) တို့ ပါဝင်နိုင်သည်။

ဝှေးစေ့ကင်ဆာ
အတွေ့ရအနည်းဆုံး ကင်ဆာဖြစ်ပြီး အသက်၂၀ မှ ၅၄ နှစ်အတွင်း အမျိုးသားများတွင် တွေ့ရလေ့ရှိသည်။ အမေရိကန်ကင်ဆာအဖွဲ့အစည်းကြီးက အမျိုးသားများ အနေဖြင့် ဆရာဝန်များနှင့် သွားရောက်ပြသတိုင်း ဝှေးစေ့ရောဂါ စမ်းသပ်ခြင်းကို ခံယူသင့်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။ မိသားစုမျိုးရိုးရှိသော အမျိုးသားများသည် ရောဂါကြိုတင်ရှာဖွေ စစ်ဆေးသင့်သည်။ အချို့ဆရာဝန်များက မိမိကိုယ်တိုင် စမ်းသပ်ခြင်း နည်းလမ်းများကို အကြံပြုထားကြပြီး ဝှေးစေ့တွင် အလုံးအကျိတ်ရှိမရှိ၊ အရင်ကထက် မာလာခြင်းရှိမရှိ၊ အရွယ်အစားနှင့် ပုံစံပြောင်းလဲလာခြင်းရှိမရှိ စသည်တို့ကို သတိထားစမ်းသပ်သင့်ကြောင်းလည်း လမ်းညွှန်ထားသည်။

အူမကြီးကင်ဆာ
အူမကြီးကင်ဆာသည် ကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးမှုများတွင် ဒုတိယအများဆုံး ကင်ဆာဖြစ်သည်။ အမျိုးသားများတွင် အမျိုးသမီးများအထက် အနည်းငယ် ပိုဖြစ်ပွားနိုင်ခြေများပါသည်။ အူမကြီးအတွင်း အလုံးအကျိတ်အဖုများ တဖြည်းဖြည်း ကြီးထွားလာပြီး ကင်ဆာဆဲလ်များ ပွားများခြင်းဖြင့် အူမကြီးကင်ဆာကို တွေ့ရတတ်သည်။ ကင်ဆာဖြစ်ပွားပါက အခြားခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့နိုင်သည်။ အူမကြီးကင်ဆာကို ကာကွယ်နိုင်ရန် အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းမှာ စောစီးစွာ ရောဂါရှာဖွေပြီး ကင်ဆာအဆင့်မပြောင်းမီ အလုံး၊ အကျိတ်အဖုများကို ဖယ်ရှားခြင်းနည်းလမ်းဖြစ်သည်။
အူမကြီးကင်ဆာ ရှာဖွေစမ်းသပ်ခြင်းကို အသက် ၅၀ ရောက်သည်နှင့် ပုံမှန်စမ်းသပ်သင့်ပြီး လက္ခဏာများအပေါ် မူတည်ပါသည်။ မှန်ပြောင်းထည့်၍ ရောဂါရှာဖွေခြင်းနည်းလမ်း Colono scopy သည် အသုံးအများဆုံး နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ အခြားနည်းလမ်းများဖြစ်သော Flexible Sigmoidoscopy (အူမကြီး၏ အောက်ခြေပိုင်းကိုသာ တွေ့နိုင်သော မှန်ပြောင်းထည့်၍ စမ်းသပ်နည်း)၊ Virtual Colonoscopy (စီတီစကင် အသုံးပြု၍ ရောဂါရှာဖွေခြင်း)၊ Double Contrast Barium enema (ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းနည်းလမ်း) စသည်တို့ ပြုလုပ်နိုင်သည်။

အရေပြားကင်ဆာ
အရေပြားကင်ဆာများတွင် အန္တရာယ်အပေးနိုင်ဆုံးမှာ Melanoma ကင်ဆာဖြစ်သည်။ အရေပြားအရောင်ကို ထုတ်လုပ်ပေးသော Melanocytes ဆဲလ်များ ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်းမှ ဖြစ်စေနိုင်သည်။ အသက်အရွယ်ကြီးရင်းသော အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် နှစ်ဆကျော် ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေမှာ နေရောင်ခြည်ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ ထိတွေ့ခြင်း၊ ဓာတုပစ္စည်းများ ပါဝင်သော အလှကုန်ပစ္စည်းများကို အလွန်အကျွံအသုံးပြုခြင်း တို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။ အရေပြားအထူးကု ဆရာဝန်အများစုက မိမိ၏အရေပြားတွင် တစ်စုံတစ်ရာ ထူးခြားမှုပြောင်းလဲမှု ရှိမရှိကို သတိထားကြည့်ရှုသင့်ပြီး အရေပြားကွက်၊ မှည့်စသည်တို့သည် ပုံစံ၊ အရောင်၊ အရွယ်အစား ပြောင်းလဲလာပါက ဆရာဝန်နှင့် ပြသသင့်ကြောင်း အကြံပြုကြသည်။ အရေပြားကင်ဆာကို စောစီးစွာ သိရှိပါက ကုသမှုနည်းလမ်းများမှာ အလွန်ထိရောက်ပြီး ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ပြီဖြစ်သည်။

သွေးတိုးရောဂါ
သွေးတိုးရောဂါသည် အသက်အရွယ်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ ပိုမိုဖြစ်နိုင်ခြေများပြီး ကိုယ်အလေးချိန်၊ နေထိုင်မှုပုံစံ၊ အစားအသောက်များနှင့်လည်း ဆက်စပ်နေသည်။ သွေးဖိအား အလွန်အမင်း မြင့်တက်ခြင်းသည် ပြင်းထန်သော နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများကို ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် မိမိ၏ ပုံမုန်သွေးဖိအားကို မှတ်သားထားပြီး ထိုထက်ပိုမြင့်မားနေပါက ဆရာဝန်နှင့် ပြသကာ ကုသမှု ခံယူသင့်ပါသည်။ ပုံမှန်သွေးဖိအားအပေါ် သွေး၁၂၀ အောက်သွေး ၈၀ ဖြစ်ပြီး အပေါ်သွေး ၁၄၀ အောက်သွေး ၉၀ ထက်မြင့်မားပါက သွေးတိုးနေပြီဟု သတ်မှတ်နိုင်ကာ ဆရာဝန်နှင့် ပြသကုသသင့်ပါသည်။ သွေးပေါင်ပုံမုန်တိုင်းခြင်း အကြိမ်ရေမှာလည်း မိမိ၏သွေးဖိအား ပမာဏနှင့် အခြားရောဂါဖြစ်နိုင်ချေ အချက်အလက်များပေါ်တွင်လည်း မူတည်ပါသည်။

ဆီးချိုသွေးချိုအမျိုးအစား (၂)
ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါကို အသံတိတ် လူသတ်သမားဟု ခေါ်ဝေါ်ကြပြီး လက္ခဏာများမပြဘဲ နောက်ကျမှ သိရှိရသောကြောင့် သတိထားသင့်သော ရောဂါဖြစ်သည်။ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါကို မထိန်းချုပ်နိုင်ပါက နှလုံးရောဂါ၊ လေဖြတ်ခြင်း၊ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း၊ အမြင်အာရုံ ဆုံးရှုံးထိခိုက်ခြင်း၊ အာရုံကြောများ ထိခိုက်ပျက်စီးခြင်း၊ ပန်းသေပန်းညှိုးဖြစ်ခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဆီးချို သွေးချိုရောဂါကိုု စောစီးစွာ သိရှိပါက ရောဂါကို ဆေးဝါးအစားအသောက် လေ့ကျင်းခန်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာအလေးချိန် ထိန်းခြင်း စသည်တို့ဖြင့် ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများကို ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။ သွေးတွင်း သကြားဓာတ်စစ်ခြင်း၊ Glucose Tolerance Test စစ်ဆေးခြင်း၊ HbAIC စစ်ဆေးခြင်းများကို ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။ ကျန်းမာသောသူများတွင် အသက် ၄၅ နှစ်ရောက်သည်နှင့် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ပုံမှန်စစ်ဆေးပေးသင့်ပါသည်။

အိပ်ချ်အိုင်ဗီ
အိပ်ချ်အိုင်ဗီ ဗိုင်းရပ်စ်သည် အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ အိပ်ချ်အိုင်ဗီ ဗိုင်းရပ်စ်ရှိသောသူ၏ သွေး၊ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းအရည်များ ထိတွေ့ခြင်းမှ ကူးစက်စေနိုင်သည်။ ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်သောဆေးနှင့် ကာကွယ်ဆေး မပေါ်သေးပေ။ ခေတ်မီတိုးတက်သော ကုသမှုနည်းလမ်းများကြောင့် အိပ်ချ်အိုင်ဗီ ကူးစက်ခံရမှုကို အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါအဆင့်ထိ မရောက်နိုင်အောင် ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် ထိုဆေးဝါးများသည် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ရှိတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် တတ်ကျွမ်းနားလည်သော ဆရာဝန်၏ လမ်းညွှန်ချက်ဖြင့်သာ သောက်သုံးသင့်သည်။ အိပ်ချ်အိုင်ဗီကူးစက်ခံရသူများတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ လက္ခဏာမပြသောကြောင့် ရောဂါပိုးရှိကြောင်း၊ မသိရှိသူ အများအပြားရှိကြောင်း သုတေသနများအရ သိရသည်။ ထို့ကြောင့် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ ပုံမှန် အိပ်ချ်အိုင်ဗီ ပိုးရှိမရှိ သွေးဖောက်စစ်ဆေးသင့်ပါသည်။

Author: ဟိန်းဇာနည် Healthcare Journal( vol 8,no 2 )

မူရင်းရေးသားသူများနှင့် ပို့စ်တင်သူများအား လေးစားစွာ Credit ပေးပါသည်။